6 kiểu chiếu sáng không thể bỏ qua trong kỹ thuật chụp ảnh chân dung

Lighting pattern là một thuật ngữ có thể tạm dịch là kiểu chiếu sáng là cách thể hiện ánh sáng và đổ bóng trên khuôn mặt để tạo ra những hiệu ứng ánh sáng theo các kiểu khác nhau. Hay nói một cách đơn giản đó chính là những kiểu bóng đổ trên khuôn mặt của mẫu trong chụp ảnh chân dung.

Có bốn kiểu chiếu sáng phổ biến bao gồm:

Ngoài ra còn có Broad lighting và Short lighting được sử dụng cùng với 4 kiểu trên

1. Spilit lighting

Spilit lighting như tên gọi của nó có thể hiểu là kiểu ánh sáng chia tách. Với kiểu chiếu sáng này khuôn mặt sẽ được chia tách thành hai phần bằng nhau, một nửa sáng và một nửa sẽ tối. Spilit lighting thường được dùng để tạo ra những hình ảnh ấn tượng như khi chụp chân dung cho một nhạc sỹ hay một nghệ sỹ có lẽ bởi tình chất trầm tư, trừu tượng sâu lắng. Và cũng chính vì vậy nên kiểu chiếu sáng này có xu hướng phù hợp với mẫu nam hơn là nhân vật nữ.

Tuy nhiên hãy nhớ rằng không có bất kỳ một quy tắc nào được fix cứng bắt buộc chúng ta phải tuân thủ, hãy sử dụng những kiến thức được đề cập trên đây như một sự gợi ý trong quá trình tác nghiệp.

Để có được ánh sáng chia tách, đơn giản chỉ cần đặt nguồn sáng ở góc 90 độ phía bên trái hoặc phải của mẫu, thậm chí có thể để phía sau đầu một chút. Vị trí đặt nguồn sáng sẽ phụ thuộc vào khuôn mặt của đối tượng được chụp, bạn hãy thử xem ánh sáng chiếu trên mặt như thế nào để có những điều chỉnh sao cho phù hợp.

Nếu kỹ thuật ánh sáng tách được áp dụng đúng thì chỉ có mắt ở nửa bóng tối nhận được ánh sáng. Nhưng nếu chỉ xoay nhẹ khuôn mặt mà phần má có ánh sáng chiếu vào thì có lẽ khuôn mặt của đối tượng đó không lý tưởng với kiểu chiếu sáng chia tách.

Chú ý : bất kỳ kiểu chiếu sáng nào cũng có thể được tạo ra với những hướng xoay của khuôn mặt (hướng nhìn phía trước cho thấy rõ cả hai tai, hoặc ¾ khuôn mặt, hay thậm chí là nhìn từ một phía). Chỉ cần ghi nhớ rằng nguồn sáng của bạn phải phù hợp với khuôn mặt để duy trì các kiểu chiếu sáng. Nếu họ quay đầu kiểu chiếu sáng sẽ thay đổi vì thế hãy điều chỉnh để có những kiểu chiếu sáng mang lại hiệu quả hình ảnh cao nhất.

Trong bức ảnh em bé trên đây, nếu bạn chú ý vào đôi mắt sẽ thấy sự phản chiếu của các nguồn ánh sáng thực tế trong đó. Nó hiện lên như một điểm nhỏ màu trắng, nhưng nếu xem xét kỹ hơn, chúng ta có thể nhìn thấy hình dạng của ánh sáng được sử dụng trong bức chân dung này.

Điểm sáng trong mắt của em bé là một hình lục giác với chấm đen nằm giữa, đó là nguồn sáng từ softbox lục giác trên đèn Canon Speedlight của tác giả.

Đó chính là "catchlight". Nếu mắt chủ thể không bắt sáng như vậy, mắt sẽ bị tối, hình ảnh sẽ thiếu sức sống. Khi chụp hãy đảm bảo ít nhất có một mắt được bắt sáng để đối tượng sinh động hơn với đôi mắt lấp lánh.

2. Loop lighting

Loop Lighting có thể tạm dịch là kiểu chiếu sáng vòng, tạo ra khi có một chút bóng vòng cong nhỏ của mũi đối tượng đổ trên má. Để có được kiểu chiếu sáng này, nguồn sáng phải cao hơn tầm mắt một chút và khoảng 30-45 độ từ camera (Điều này cũng tùy thuộc vào khuôn mặt của đối tượng).

Hãy thử quan sát hình minh họa phía trên ở nơi bóng đổ trên khuôn mặt, bạn có thể thấy có một chút bóng nhỏ ở bên mũi trái của họ (ngay trên sườn mũi và không chạm vào gò má).

Khi chụp bạn nên giữ cho bóng đổ đó nhỏ và hơi hướng xuống phía dưới, việc có nguồn sáng quá cao sẽ tạo ra bóng tối không đồng đều và gây mất khả năng bắt sáng -  catchlights của đối tượng. Chiếu sáng vòng có lẽ là kiểu chiếu sáng thông thường và phổ biến nhất vì nó rất dễ dàng và để tạo ra.

Sơ đồ này sẽ minh họa lại bức ảnh cặp đôi ở ví dụ vừa xét bên trên trong đó bối cảnh màu đen đại diện cho hàng cây phía sau lưng hai người, mặt trời lấp ló ở phía trên tán cây nhưng hai đối tượng chính đứng hoàn toàn trong bóng râm. Một tấm hắt sáng được sử dụng đặt bên trái máy ảnh để phản ánh sáng.

Các tấm hắt sáng có thể có hoặc cũng có thể không đặt dưới ánh sáng mặt trời nhưng dù thế nào thì vẫn có tác dụng hắt ánh sáng lên khuôn mặt của đối tượng. Chỉ cần thử với các góc độ, bằng cách thay đổi vị trí của tấm hắt sáng bạn có thể thay đổi kiểu chiếu sáng. Đối với Loop lighting tấm hắt sáng cần đặt chếch camera từ 30-45 độ và cao hơn tầm mắt của đối tượng chụp để bóng hay vòng từ mũi hướng xuống phía góc khóe miệng.

Một số người chưa có kinh nghiệm thường đặt tấm hắt sáng ở dưới thấp và hắt lên trên khiến cho phần dưới đáy mũi được sáng mà không tạo ra một kiểu chiếu sáng hấp dẫn.

3. Rembrandt Lighting

Kiểu chiếu sáng Rembrandt được đặt tên theo một họa sỹ người Hà Lan thường sử dụng kiểu chiếu sáng này trong những bức tranh vẽ của mình.

Kiểu chiếu sáng Rembrandt được xác định bởi hình tam giác của ánh sáng trên má. Không giống như ánh sáng vòng nơi bóng tối của mũi không chạm vào má. Trong Rembrandt lighting bóng của mũi sẽ gặp gò má và tạo ra một vùng sáng nhỏ hình tam giác giữa gò má.

Để tạo ra kiểu chiếu sáng Rembrandt thích hợp đảm bảo mắt ở phía vùng tối của khuôn mặt vẫn có ánh sáng trong đó, nếu không đôi mắt sẽ bị tối, thiếu sức sống và không lấp lánh.

Rembrandt là kiểu chiếu sáng khá ấn tượng, do đó cũng giống như Split lighting ở trên, nó tạo ra nhiều tâm trạng và cảm giác tối màu hơn cho bức hình. Vì vậy bạn cần sử dụng kiểu chiếu sáng này một cách phù hợp.

Để tạo Rembrandt Lighting, đối tượng phải xoay mặt một chút từ ánh sáng. Ánh sáng phải có trên đỉnh đầu của để bóng từ mũi chiếu xuống phía má. Không phải khuôn mặt của tất cả mọi người đều là lý tưởng cho việc tạo ra kiểu chiếu sáng ánh sáng Rembrandt. Nếu đối tượng có xương gò má cao hay nổi bật thì đây có lẽ là kỹ thuật phù hợp. Còn nếu họ có một cái mũi nhỏ hoặc sống mũi tẹt thì khó có thể đạt được hiệu quả cao khi áp dụng.

Một điều cần nhắc lại đó là bạn không cần thực hiện chính xác kiểu này hay kiểu khác, quan trọng là đối tượng được nổi bật phù hợp với tâm trạng mà bạn muốn tạo ra.

4. Butterfly lighting

Butterfly – đúng như tên gọi của kiểu chiếu sáng này với hình bóng đổ giống như cánh bướm nằm dưới mũi của đối tượng, được tạo ra khi đặt các nguồn sáng chính ở trên và phía sau máy ảnh.

Các nhiếp ảnh gia thường chụp dưới nguồn sáng cho kiểu chiếu sáng này. Nó thường được sử dụng cho các bức ảnh theo phong cách quyến rũ và để tạo ra bóng tối dưới gò má và cằm. phương pháp này cũng được sử dụng nhiều với các đối tượng lớn tuổi vì các nếp nhăn sẽ ít thấy hơn so với kiểu chiếu sáng bên.

Để tạo kiểu chiếu sáng cánh bướm, người chụp cần sử dụng nguồn sáng trực tiếp phía sau camera và cần cap hơn tầm mắt của đối tượng (điều này tùy thuộc vào đối tượng được chụp). Đôi khi bạn cần đến tấm hắt sáng đặt dưới cằm, thậm chí có thể để mẫu giữ tấm hắt sáng. Kiểu chiếu sáng này phù hợp với đối tượng có xương gò má cao cùng khuôn mặt mỏng. Những ai có khuôn mặt tròn rộng sẽ hợp với kiểu chiếu sáng vòng hoặc chia tách hơn vì giúp thu nhỏ khuôn mặt.

Butterfly Lighting khá khó khăn để tạo ra nếu chỉ dùng đến ánh sáng từ cửa sổ hoặc tấm hắt sáng, một nguồn sáng mạnh và khắc nghiệt hơn như mặt trời, đèn Flash sẽ là cần thiết để tạo ra những bóng đổ rõ rệt hơn dưới mũi.

5. Broad lighting

Broad lighting hay chiếu sáng rộng là không phải là một kiểu chiếu sáng cụ thể mà thực chất đây là phong cách chiếu sáng.

Chiếu sáng rộng là khi khuôn mặt của đối tượng hơi quay đi từ trung tâm, các bên khuôn mặt hướng về máy ảnh (rộng hơn) sẽ được chiếu sáng.

Điều này tạo ra một khu vực sáng lớn hơn trên khuôn mặt, và một phần nhỏ hơn trên mặt sẽ bị tối. Chiếu sáng rộng đôi khi được sử dụng cho các bức chân dung "high key". 

Kiểu chiếu sáng này làm cho khuôn mặt đầy đặn hơn nên sẽ thích hợp với những ai có khuôn mặt nhỏ, mỏng.

Để tạo ra ánh sáng rộng khuôn mặt được quay đi từ nguồn sáng. Chú ý các bên của khuôn mặt đó là hướng tới các máy ảnh có ánh sáng nhất vào nó và bóng tối đang rơi ở phía xa của khuôn mặt, xa khỏi máy ảnh. Đơn giản chỉ cần đặt đèn chiếu sáng rộng phần lớn nhất của các hiển thị khuôn mặt.

6. Short lighting

Short lighting hay kiểu chiếu sáng hẹp lại ngược lại với chiếu sáng rộng vừa nhắc đến ở phần trên. Như những ví dụ ở đây bạn có thể thấy khuôn mặt hướng về phía máy ảnh (phần lớn hơn) là nằm trong vùng tối, phần khuôn mặt được chiếu sáng sẽ ít hơn. Kiểu chiếu sáng này phù hợp với phong cách “[You must be registered and logged in to see this link.]” hoặc chụp chân dung tối mang hiệu ứng điêu khắc, 3D, giúp “giảm béo” và nổi bật khuôn mặt cho hầu hết mọi đối tượng.

Trong ánh sáng hẹp, khuôn mặt được quay về phía nguồn sáng. Chú ý để phần khuôn mặt xa máy ảnh được ánh sáng chiếu vào còn phần tối thì gần máy ảnh, làm sao để khuôn mặt phần tối chiếm đa số.

Kết hợp tất cả kiểu chiếu sáng với nhau

Một khi bạn đã nhận biết hiểu làm thế nào để tạo ra các kiểu chiếu sáng khác nhau khi chụp chân dung bạn có thể tìm hiểu cách áp dụng chúng

Bằng cách nghiên cứu khuôn mặt đối tượng chụp, bạn sẽ biết được kiểu chiếu sáng tốt nhất cho họ phù hợp với các loại hình chân dung và tâm trạng mong muốn.

Một cách dễ dàng để thay đổi kiểu chiếu sáng là di chuyển các nguồn sáng. Tuy nhiên sẽ hơi khó khăn nếu các nguồn ánh sáng chính là ánh nắng mặt trời, hoặc ánh sáng từ một cửa sổ và bạn chẳng thể di chuyển chúng được. Vì vậy, những gì bạn cần phải làm là thay đổi hướng mặt của mẫu so với nguồn sáng hoặc di chuyển vị trí camera.

Bạn đừng ngại thực hành với từng kiểu chiếu sáng khác nhau và một điều lưu ý cuối cùng đó là nên sử dụng ánh sáng từ cửa sổ, hoặc mặt trời thay vì dùng đèn flash cho đến khi đã có nhiều kinh nghiệm bởi đèn Flash là nguồn sáng mạnh, dễ tạo bóng và cũng khó khăn hơn để tìm hiểu vì bạn chỉ có thể thấy hiệu ứng ánh sáng sau khi ảnh được chụp.

Theo: Digital Photography School